Riggingexamples

From Ανοικτό Σπηλαιολογικό Εγχειρίδιο
Revision as of 19:02, 19 October 2008 by Dim.kar (Talk | contribs) (Αλλαγές δεν κάνουμε μόνο σε τριβές!!!)

Jump to: navigation, search

Τοποθέτηση του σκοινιού στο σάκο

Γράψε πως μπαίνουν οι πλακέτες οροφής

Βασικά παραδείγματα αρματώματος

Συντελεστής πτώσης

Εικόνα 1: Ίδια βύσματα, τρία διαφορετικά αρματώματα, τρεις διαφορετικοί συντελεστές
Εικόνα 1: στην πρώτη (υπο) εικόνα ο δεύτερος σε σειρά κόμπος είναι ψηλότερα από τον πρώτο. Κατά συνέπεια εάν υποχωρήσει η δεύτερη αγκύρωση θα έχουμε το εξής συντελεστή πτώσης FF=2α/β, όπου α το ύψος της πτώσης, β το μήκος του ενεργού σκοινιού και FF Fall Factor (συντελεστής πτώσης), άρα επειδή το β είναι μικρότερο του α τότε FF>1 άρα θανάσιμος κίνδυνος: τα σπηλαιολογικά σκοινιά λειτουργούν με FF έως 1!!! Για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται LETHAL (θανάσιμος)

Στην μεσαία (υπο)εικόνα τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα. Ο τύπος μας επειδή α=β γινεται FF=1 οπότε δεν υπάρχει θέμα. Αλλά και πάλι δεν είναι ιδανικό οπότε σωστά στην εικόνα χαρακτηρίζεται απλά ως "safe"

Στην δεξιά (υπο) εικόνα ο το β είναι πάντα μικρότερο από το α οπότε σε κάθε περίπτωση FF<1 άρα το σκοινί μας δουλεύει ιδανικά.

Εικόνα 2: Ίδια βύσματα, δύο διαφορετικά αρματώματα, ίδιοι συντελεστές συντελεστές
Εικόνα 2:Στην πρώτη (υπο) εικόνα τύπος μας επειδή α=β γινεται FF=1 οπότε δεν υπάρχει θέμα. Αλλά και πάλι δεν είναι ιδανικό οπότε σωστά στην εικόνα χαρακτηρίζεται απλά "good".

Στην κάτω (υπο) εικόνα επειδή αν αστοχήσει το δεύτερο βύσμα με τον σπηλαιολόγο να έχει ασφαλιστεί στη δεύτερη αλλαγή το β θα είναι πάντα ίσο με το α οπότε σε κάθε περίπτωση FF=1 άρα το σκοινί μας δουλεύει ιδανικά. Παρόλα αυτά η πτώση θα είναι πολύ μεγαλύτερη, κάτι που αυτόματα την καθιστά επικίνδυνη. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίζεται "dangerous" (επικίνδυνη) και συνίσταται να αποφεύγετε.

Εικόνα 3: Λούπες και συντελεστές πτώσεων
Εικόνα 3: Στην αριστερή (υπό) εικόνα παρότι οι κόμποι είναι στο ίδιο ύψος (άρα ο FF είναι 1) εάν υποχωρήσει η δεξιά αγκύρωση θα έχουμε μια σεβαστή και πιθανόν επικίνδυνη πτώση. Από την άλλη η λούπα μπορεί να είναι απαραίτητη για την κίνηση μας, πχ να πρόκειται για μια κρεμαστή αλλαγή.

Η δεξιά (υπο) εικόνα είναι μια προσέγγιση που επιλύει το πρόβλημα αυτό: σειριακό αρμάτωμα, ασφάλιση, λούπα για πάτημα και ξανά ασφάλιση στο σκοινί. Σε περίπτωση που η δεύτερη ασφάλεια αστοχήσει το ύψος της πτώσης θα είναι πάρα πολύ μικρό. Μειονέκτημα σε αυτήν την προσέγγιση είναι ότι η σύνδεση των δύο κόμπων δεξιά είναι ένα καραμπίνερ, οπότε υπάρχει πιθανότητα να αστοχήσει (έαν πχ φορτιστεί μη φυσιολογικά -στον άξονα της πύλης ας πούμε). Αυτό επιλύεται με ένα τετραπλό κόμπο οκτώ (μία λύση) ή την δημιουργία της λούπας από έναν ξεχωριστό ιμάντα ή κορδονέτο. Αυτή είναι μάλλον και η βέλτιστη λύση.

Aλεξίσφαιρη δεσιά όπου χρειάζεται

Εικόνα 4: Aλεξίσφαιρη δεσιά όπου χρειάζεται
Εικόνα 4: Ανεξάρτητα του εάν επρόκειτο για ενδιάμεση αλλαγή ή αρχική δεσιά, η υποχώρηση μια αγκύρωσης δεν πρέπει ποτέ να εκθέτει το σκοινί μας σε κίνδυνο. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, στην αριστερή (υπο) εικόνα η υποχώρηση της αγκύρωσης δεξιά οδηγεί μας το σκοινί σε αιχμηρή κόψη, άρα θανάσιμος κίνδυνος ακόμη κι αν η πρώτη αγκύρωση δεν έχει υποχωρήσει.

Είναι δηλαδή η μη εφαρμογή του κανόνα της αλεξίσφαιρης δεσιά που αναλύουμε εδώ:

"Και προσοχή, η κεντρική δεσιά δεν είναι μονάχα η πρώτη δεσιά της κατάβασης. Είναι και οποιαδήποτε άλλη δεσιά για την οποία οι συνθήκες επιβάλουν να την αντιμετωπίζουμε σαν κεντρική δεσιά. Π.χ. στην περίπτωση της τελευταίας αλλαγής πριν τον πάτο της κατάβασης τότε αυτή την αλλαγή στις περισσότερες περιπτώσεις την θεωρούμε σαν νέα κεντρική δεσιά και όχι σαν μια απλή αλλαγή."

Η λύση είναι απλή: διπλή αγκύρωση, άρα νέα αλεξίσφαιρη δεσιά. Στην (υπο)εικόνα δεξιά δεν έχει τηρηθεί ο κανόνας του ψηλού και άνετου αρματώματος. Ο σπηλαιολόγος θα δυσκολευθεί αρκετά για να μπει και να βγει από την κυρίως διαδρομή στην ασφαλή ζώνη.

Προσοχή στις ισοσταθμίσεις

Εικόνα 5: Τι πρέπει να πρσέχουμε στις ισοσταθμίσεις;
Εικόνα 5: Και τα τρία σενάρια που παρουσιάζονται στις τρεις (υπο) εικόνες πρέπει να αποφεύγονται.

Στην αριστερή το σημείο αδυναμίας είναι το carabiner: Σε περίπτωση αστοχίας του τα πάντα θα καταρρεύσουν. Το καραμπίνερ μπορεί πολύ εύκολα να μετακινηθεί και να δεχτεί τάσεις στον άξονα της πύλης, άρα επικίνδυνο για αστοχία και δεν συνίσταται.

Στην μεσαία, ο ιμάντας δεν "φορτίζει" τις φυσικές μας αγκυρώσεις μόνο προς τα "κάτω" αλλά και οριζόντια, άρα αυξάνουμε τις πιθανότητες αυτές να αστοχήσουν. Κατά κανόνα οι φυσικές αγκυρώσεις αντέχουν πολύ μεγαλύτερες φορτίσεις στον κάθετο άξονα παρά στον οριζόντιο. Η συγκεκριμένη διάταξη είναι επικίνδυνη και δεν συνίσταται.

Στην εικόνα δεξιά τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: κατάρρευση του ενός από τα φυσικά σημεία αγκύρωσης θα επιφέρει την πλήρη κατάρρευση της διάταξης άρα ΘΑΝΑΣΙΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ!!!

Η βέλτιστη λύση εμπεριέχεται στην (υπο)εικόνα αριστερά με τις εξής αλλαγές: δύο καραμπίνερ στα άκρα των ιμάντων και κόμπος του μίκυ σε κάθε κόμπο στο σκοινί μας με κάθε αφτί να ασφαλίζεται χωριστά. Τα καραμπίνερ δέχονται συνεχώς τάση στον ιδανικό τους άξονα και η κατάρρευση της μίας φυσικής δεσιάς δεν θα σημάνει και την κατάρρευση όλου του συστήματος. Ακόμη και στην περίπτωση που δεν διαθέτουμε καραμπίνερ μπορούμε να συνδέσουμε το σκοινί απευθείας πάνω στον ιμάντα ή το κορδονέττο με διπλό ποδόδεσμο/τσέχικο κάνοντας οικονομία στα υλικά.

Εναλλακτικοί μέθοδοι ισοστάθμισης

Εικόνα 7:Εναλλακτικοί μέθοδοι ισοστάθμισης
Εικόνα 6:Η πλέον χρησιμοποιούμενη μέθοδος ισοστάθμισης: κόμπος του μίκυ ή αυτιά λαγού ή "ελληνικό Υ"
Εικόνα 6: Ο κλασσικός τρόπος ισοστάθμισης, "μοιράσματος" δηλαδή της φόρτισης σε δύο ασφάλειες είναι αυτός που γίνεται με τον κόμπο του μίκυ ή αυτιά λαγού ή "ελληνικό Υ". Εναλλακτικά μπορεί φυσικά να χρησιμοποιηθεί και διπλή καντηλίτσα. Πέρα από τον κλασσικό τρόπο ισοστάθμισης υπάρχουν και άλλοι. Στην εικόνα 7 περουσιάζεται ένα εναλλακτικός τρόπος. Σε αυτόν το ένα "αυτί" του μίκυ έχει αντικατασταθεί από το σκοινί μας, δηλαδή έχουμε σημαντικό κέρδος σε σκοινί αφού χρειαζόμαστε το μισό σκοινί ακριβώς για το αυτί. Το σενάριο δηλαδή έχει ως εξής: εντοπίζουμε ένα πολύ καλό σημείο για αρμάτωμα ψηλά, έστω τρία μέτρα ψηλότερα. Ασφαλίζουμε και ξεκινάμε με έναν κόμπο κατάλληλο για το μέσο του σκοινιού (πχ κόμπο του οκτώ). Έχουμε το ένα σημείο για μια ισοσταθμισμένη δεσιά. Εφόσον φτάσουμε στο ύψος της επόμενης δεσιάς και κατεβούμε όσο πρέπει (ώστε η γωνιά μεταξύ των σημείων να είναι ιδανικά μηδέν) φτιάχνουμε άλλον ένα κόμπο κατάλληλο για την μέση του σκοινιού και τον ασφαλίζουμε στην δεύτερη "δεσιά". Το κέρδος μας; τρία μετρα σκοινί. Το κέρδος φαίνεται μικρό αλλά είναι σημαντικό, εάν σε ένα μεγάλο σπηλαιο κερδίζουμε από 3 μέτρα σε 20 "δεσιές', μιλάμε για 60 μέτρα σκοινί τελικό κέρδος!!!

Προσοχή στους άξονες των φορτίσεων

Εικόνα 8:Φόρτιση υπό λάθος γωνία: προσοχή!!!
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνουμε στις φορτίσεις των ασφαλίσεων: όχι μόνο των φυσικών αλλά και τον τεχνητών (πλακέτες). Συχνά μια πολύ καλή φυσική δεσιά σε έναν άξονα (πχ στον κάθετο) είναι εξαιρετικά επισφαλής αν φορτισθεί στον οριζόντιο άξονα. Στην εικόνα 8 παρουσιάζεται ακριβώς ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Έτσι ενώ στον κάθετο άξονα έχουμε έναν μεγάλο, ενιαίο βράχο ως φυσική δεσιά, στον οριζόντιο έχουμε ένα μικρό σταλαγμιτικό το οποίο δεν μπορεί να εμποδίσει το σκοινί να τον "ξεπεράσει". Έτσι μόλις ο σπηλαιολόγος κινηθεί προς την έξοδο (ξεπεράσει δηλαδή την αλλαγή και δοκιμάσει να συνεχίσει μετά την αλλαγή που μόλις έχει περάσει προς τα πάνω), αυτή θα έχει καταστραφεί. Παρενθετικά να αναφέρουμε πως σε αυτήν την περίπτωση, πέρα από τον κίνδυνο λιθόπτωσης, δεν υπάρχει άλλος στιγμιαίος κίνδυνος. Σε περίπτωση όμως που ο σπηλαιολόγος δεν το αντιληφθεί και συνεχίσει υπάρχει θανάσιμος κίνδυνος για τους σπηλαιοσυντρόφους του: Το σκοινί πιθανόν να εφάπτεται σε πολλά σημεία με τα βράχια!!! Ακόμη κι είχε τοποθετηθεί τεχνητή ασφάλεια (αγκύρωση) στα κάθετα τοιχώματα του σπηλαίου, επειδή μια πλακέτα τοίχου θα δεχόταν φορτίσεις εφελκυστικές και όχι διατμητικές θα λειτουργούσε ως μοχλός "τραβώντας" το σπιτ ή το βύσμα από το βράχο. Ακόμη κι αν το σπιτ άντεχε όμως (και κατά πάσαν πιθανότητα θα άντεχε, τα περιθώρια ασφαλείας είναι πολύ μεγάλα) το καραμπίνερ θα είχε κινηθεί προς τα πάνω, άρα θα υπήρχε περίπτωση όταν ο επόμενος σπηλαιολόγος θα ξεκινούσε την ανάβαση, να ανέβαινε σε ένα καραμπίνερ φορτιζόμενο στην πύλη. Ας μην ξεχνάμε πως τα ατυχήματα δεν είναι παρά το άθροισμα πολλών κακών συμπτώσεων και λαθών.

Προσοχή στο "ύψος" που τοποθετούνται οι παρακάμψεις

Εικόνα 8: Yπάρχει ένα "ιδανικό" ύψος στο οποίο "μπαίνουν" οι παρακάμψεις
Aναλύοντας την εικόνα 8 θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχει ένα ιδανικό ύψος στο οποίο πρέπει να τοποθετηθεί η παράκαμψη. Εάν τοποθετηθεί πολύ ψηλά το σκοινί μας θα είναι σε επαφή με τα βράχια, άρα θα έχουμε ένα σημείο τριβής, άρα η παράκαμψη μας θα έχει αποτύχει. Εάν από την άλλη η παράκαμψη μπει πολύ χαμηλά (ή γίνει πολύ κοντή, όπως θα δούμε παρακάτω) τότε σπηλαιολόγος δεν θα μπορέι να "σπρώξει" με τα πόδια του τα βράχια αριστερά ώστε να βγάλει το καραμπίνερ της παράκαμψης και ναι, δεν θα έχουμε επαφή του σκοινιού με το τοίχωμα, αλλά θα έχουμε μεγάλη ταλαιπωρία του σπηλαιολόγου στο "πέρασμα" της παράκαμψης. Γι' αυτό το λόγο υπάρχει ένα ιδανικό σημείο στο οποίο πρέπει να γίνεται η παράκαμψη. Ένας απλός και γενικά ικανοποιητικός τρόπος για τον εντοπισμό αυτού του σημείου στο χώρο είναι ο εξής. Παίρνουμε μια ελεύθερη άκρη του σκοινιού. Αφήνουμε αρκετά μέτρα να πέσουν ελεύθερα προς τα κάτω. Πιάνουμε το σκοινί με το χέρι μας (που πλέον πάιζει το ρόλο του καραμπίνερ της παράκαμψης) και κινούμε το σκοινί στο χώρο μέχρι να εντοπίσουμε το ιδανικό σημείο από όπου και θα μπορούμε να "περάσουμε" την παράκαμψη και δεν θα έχουμε τριβές.

Παρακάμψεις: όχι πολύ κοντές

Εικόνα 9: όχι πολύ μακριές παρακάμψεις
Σε συνέχεια του προηγούμενου παραδείγματος στην εικόνα 9 μπορούμε να δούμε την διαφορά ανάμεσα σε μια παράκαμψη "κοντή" και σε μια "ιδανική" παράκαμψη.

Η μεν "κοντή" ενώ απομακρύνει περισσότερο το σκοινί από το βράχο έχει δύο σημαντικά μειονεκτήματα. Πρώτον γίνεται υπερβολικά δύσκολο να την περάσει ο σπηλαιολόγος στην κατάβαση ή την ανάβαση. Και δεύτερον η γωνία σε σκέση με τον κάθετο άξονα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη αυξάνοντας υπερβολικά την φόρτιση της φυσικής ή της τεχνητής ασφάλειας που αυτή είναι αγκυρωμένη.

Αναλύοντας την αριστερή υποεικόνα, παρατηρούμε πως στην συγκεκριμένη παράκαμψη ο σπηλαιολόγος πρέπει στην κατάβαση να ταλαντωθεί, να κάνει εκρεμές δηλαδή, για να την προσεγγίσει αρχικά, μετά να τραβηχτεί στο αέρα από αυτήν, να βγάλει το καραμπίνερ της και να το περάσει πάνω από τον καταβατήρα του. Κι όλα αυτά με ένα "τραβώντας" με το ένα χέρι. Η διαδικασία αυτήν δεν είναι κάτι που δεν γίνεται, είναι σίγουρα κάτι που δεν γίνεται εύκολα. Τουναντίον στην δεξιά υποεικόνα ο σπηλαιολόγος δεν πρέπει να κάνει τίποτε από όλα αυτά: απλά πατά στο βράχο. Οπότε: το μήκος της παράκαμψης πρέπει να είναι σωστά ρυθμισμένο.

Παρακάμψεις στο δάπεδο

Εικόνα 10: Παρακάμψεις στο δάπεδο
Συχνά οι τριβές στο σκοινί δεν γίνονται στα τοιχώματα "εμπρός" μας αλλά "πίσω" μας. Την λύση στο πρόβλημα αυτό δίνει μια αλλαγή ή μια παράκαμψη. Στην εικόνα 10 παρουσιάζεται ακριβώς μια τέτοια παράκαμψη. Περνιέται κανονικά σαν οποιαδήποτε με μόνη διαφορά ότι την συναντάμε "εμπρός" μας και όχι "πίσω" μας.

Ισοσταθμισμένες παρακάμψεις

Εικόνα 11: όχι πολύ μακριές παρακάμψεις

Όταν η γωνία που σχηματίζεται από τον κάθετο άξονα, το καραμπίνερ της παράκαμψης και του σκοινιού που έρχεται από την προηγούμενη προς τα πάνω αλλαγή είναι μεγαλύτερη από 15 μοίρες τότε η παράκαμψη πρέπει να είναι ασφαλισμένη σε δύο φυσικές ασφάλειες ή τεχνητά σημεία αγκύρωσης. Ταυτόχρονα, τα δύο σημεία αγκύρωσης μας επιτρέπουν, ρυθμίζοντας το κορδονέτο της παράκαμψης στο κατάλληλο μήκος, να τοποθετήσουμε το σκοινί μας σε οποιοδήποτε σημείο του πηγαδιού επιθυμούμε.

Φυσικές δεσιές

Εικόνα 12: Φυσικές δεσιές: Αριστερά: απαράδεκτη - Δεξιά: δεκτή υπό προϋποθέσεις
Πολύ συχνά το αρμάτωμα μας ξεκινάει από μια πολύ καλή φυσική δεσιά ένα δέντρο, ένα μεγάλο βράχο ή ένα γερό και σε καλό έδαφος σταλαγμιτικό.

Μελετώντας την εικόνα 12 θα διαπιστώσουμε πως στην αριστερή υποεικόνα παρουσιάζεται ένα απαράδεκτος τρόπος για να ξεκινήσει το αρμάτωμα μας: το σκοινί θα τρίβει πάνω στο σκοινί (λόγω της "θηλειάς") και το σκοινί θα δέχεται μονίμως τριβές "αγκαλιάζοντας" τη φυσική ασφάλεια μας (δέντρο, βράχο, σταλαγμίτη). Φυσικά η ιδανική λύση είναι αυτή που έχει παρουσιαστεί σε προηγούμενα κεφάλαια, δηλαδή ξεκινάμε "αγκαλιάζοντας" τη φυσική δεσιά (την οποία ασφαλίζουμε με κόμπο του οκτώ ή καντηλίτσα) και συνεχίζουμε με ιμάντα γύρω από την φυσική δεσιά τον οποίο συνδέουμε με καραμπίνερ και άλλο κόμπο του οκτώ με το σκοινί μας. Έτσι εξασφαλίζουμε πως το σκοινί μας δεν θα φθείρεται, αφού τις τριβές θα τις δέχεται ο ιμάντας και όχι το σκοινί μας.

Υπάρχει όμως μία περίπτωση όπως αυτή στις σημειώσεις εδώ όπου μπορεί να παραλειφθεί ο ιμάντας. Στην δεξιά υποεικόνα βλέπουμε ένα τρόπο για να κατανεμηθούν οι τριβές σε μεγαλύτερο μήκος του σκοινιού, άρα πρακτικά να μηδενισθούν.

Αλλαγές δεν κάνουμε μόνο σε τριβές!!!

Εικόνα 13: Αλλαγές δεν γίνονται μόνο σε τριβές
Αλλαγές δεν γίνονται μόνο όταν το σκοινί μας τρίβεται στα τοιχώματα. Αλλαγή μπορεί να γίνει και για να αποφύγουμε ένα επικίνδυνο σημείο (βλέπε επιλογή διαδρομής), να μεταφέρουμε την γραμμή κατάβασης ώστε να κάνουμε πιο εύκολη τη ζωή μας (βλέπε άνετο αρμάτωμα) κτλ. Παρατηρώντας την εικόνα 13, αριστερή υποεικόνα, παρατηρούμε πως ο σπηλαιολόγος πρέπει αν συνεχίσει κατευθείαν προς τα κάτω θα πρέπει να περάσει μέσα από τον καταρράκτη άρα εκτίθεται σε σοβαρό κίνδυνο (υποθερμίας, πνιγμού). Άρα πρέπει να κινηθεί έξω από την γραμμή του νερού. Παρότι υπάρχει μια σχισμή από την οποία ο σπηλαιολόγος μας μπορεί να κρατηθεί και να κατέβει αυτό δεν προσφέρει και μεγάλη βοήθεια: οποιαδήποτε στιγμή ένα απλό γλίστρημα θα τον οδηγήσει μέσα στο νερό, ενώ θα περάσει σίγουρα μέσα από το νερό στην επιστροφή. Η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι μια αλλαγή όσο το δυνατόν πιο μακριά από το νερό. Προσοχή όμως: η συγκεκριμένη αλλαγη δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να είναι μονή. Πρόκειται για τυπική περίπτωση που αναφέρεται στον "δεκάλογο του αρματώματος", αναλύεται εδώ και στο οποία ανάλυση διαβάζουμε: Και προσοχή, η κεντρική δεσιά δεν είναι μονάχα η πρώτη δεσιά της κατάβασης. Είναι και οποιαδήποτε άλλη δεσιά για την οποία οι συνθήκες επιβάλουν να την αντιμετωπίζουμε σαν κεντρική δεσιά.

Αλλαγή διαδρομής όπου χρειάζεται