Difference between revisions of "More knots"

Το παρόν κεφάλαιο (More knots) έχει ελεγχθεί από τους συγγραφείς και θεωρείται ολοκληρωμένo. Συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση 0.81 Μάϊος 2007 του "Ανοικτό Σπηλαιολογικό Εγχειρίδιο".

Εξώφυλλο, οπισθόφυλλο και λοιπά - Πρόλογος - Εισαγωγή - Ατομικός σπηλαιολογικός εξοπλισμός - Ένδυση - υπόδηση - φωτισμός κλπ - Υλικά ανάβασης - κατάβασης - Σκοινί - Γενικής φύσεως - Υλικά Αρματώματος - Kόμποι - ...κι άλλοι κόμποι (πιο εξειδικευμένοι) - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Γενικά - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Κατάβαση - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Ανάβαση - Τεχνικές αυτοδιάσωσης για μικρές ομάδες - Κίνδυνοι κατά την κατάβαση / ανάβαση με Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Αρμάτωμα - Βασικές αρχές - Αρμάτωμα - Για προχωρημένους - Ελαφρύ αρμάτωμα (light rigging) Η αναρρίχηση στην σπηλαιολογία - Ελεύθερη αναρρίχηση - Τεχνητή αναρρίχηση - Εξορμήσεις του Σαββατοκύριακου - Μεγάλες αποστολές - Ατυχήματα στην σπηλαιολογία - Πρώτες Βοήθειες - Θερμό σημείο - Σπηλαιοδιάσωση - Χαρτογράφηση - Γεωλογία και Σπηλαιογέννεση - Βιοσπηλαιολογία - Καταστροφές - προστασία των σπηλαίων - Πού μπορώ να κάνω σεμινάρια; - Μερικά σπήλαια για πρακτική - Συκιά - Μονή Αστερίου - Του Προφήτη Ηλία - Σαλίγκαρος - Γερμανικό - Παρεξήγηση - Πύργος Υμητού - Βιβλιογραφία - Τα σπήλαια σε όλες τις γλώσσες - Διεθνές Λεξικό Σπηλαιολογικής Ορολογίας - Nομικό πλαίσιο

Kαι οι κόμποι των "προχωρημένων" (1)

Υπάρχουν όμως και κάποιοι κόμποι που απευθύνονται σε σπηλαιολόγους με εμπειρία, αφού έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καλύπτοντας (κατά κανόνα) εντελώς διαφορετικές και συνήθως εξειδικευμένες ανάγκες. Οι κόμποι αυτοί είναι:

Κόμποι στην αρχή του σκοινιού

Καντηλίτσα

Σε σχέση με το οκτάρι, η καντηλίτσα πλεονεκτεί μόνο στο γεγονός ότι εφαρμόζεται πολύ πιο γρήγορα. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν χρειάζεται "ρύθμιση" για το μήκος του σκοινιού (όπως θέλει το "μονό οκτάρι"). Η αντοχή της είναι αρκετά μικρότερη (60-75%, πηγή: "The Most Useful Rope Knots for the Average Person to Know", κτλ, και διαφορετική άποψη: 50% σε "κανονικές φορτίσεις", πηγή: "Caving Knots", κτλ) από τον κόμπο του οκτώ (καθότι λιγότερο "ογκώδης κόμπος...). Δυστυχώς, η καντηλίτσα έχει την τάση να γλιστρά και να λύνεται υπό φόρτιση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πολλές σχολές ορειβασίας και σπηλαιολογίας την έχουν "καταργήσει" (δεν την διδάσκουν πλέον). Για να αποφύγουμε αυτήν της την παρενέργεια επιβάλλεται να κάνουμε με την ελεύθερη άκρη του σκοινιού, έναν "ημίδεσμο" ή έναν "μισό ψαρόκομπο" γύρω από το σταθερό σκοινί (προσοχή, όχι στην "θηλιά" της καντηλίτσας).. Βέβαια, όπως λεει και ο Δημήτρης Καραγιάννης, "Εάν τα κάνουμε όλα αυτά, γιατί δεν κάνουμε ένα οκτάρι;". Είναι θέμα επιλογής, εμείς επισημαίνουμε ότι πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή.

Κόμποι στο μέσο του σκοινιού

Διπλή καντηλίτσα

Είναι αντίστοιχη του κόμπου του Μίκυ (δες πιο πάνω). Είναι μικρότερη σε όγκο από το κόμπο του Μίκυ. Σε πολλούς σπηλαιολόγους δεν εμπνέει την ίδια εμπιστοσύνη με το οκτάρι. Στοιχεία για τις αντοχές του κόμπου δεν βρέθηκαν. Κατά πάσαν πιθανότητα όμως είναι θα μικρότερες από εκείνες του κόμπου του Μίκυ. Τελευταία έχει αρχίσει να διαδίδεται αρκετά στο εξωτερικό. Αντοχές: 70-75% (πηγή: "The Most Useful Rope Knots for the Average Person to Know", κτλ.)

Άλλοι κόμποι

Οι κόμποι σε αυτήν την κατηγορία δεν είναι τόσο ευρέως χρησιμοποιούμενοι κατά την καθημερινή σπηλαιολογική πρακτική. Αντίθετα έχουν εφαρμογή σε τομείς όπως η σπηλαιοδίασωση.

Ψαλιδιά

Πολύ χρήσιμος κόμπος για μια γρήγορη ασφάλιση σε ένα καραμπίνερ (συνήθως για τραβέρσες) ή ένα σταθερό σημείο. Έχει την τάση να γλιστράει οπότε είναι απαραίτητο να τον ασφαλίσουμε με διπλό ημίδεσμο. Έχει το πλεονέκτημα ότι γίνεται και με ένα χέρι. Αντοχές: 60-75% (πηγή: "The Most Useful Rope Knots for the Average Person to Know", κτλ.)

Μισή ψαλιδιά

Άριστος κόμπος όταν χρειάζεται να ανέβει κάποιος (π.χ. αναρρίχηση) και πρέπει να τον ασφαλίσουμε ή όταν πρέπει να κατέβει κάποιος με σκοινί ασφαλισμένος από πάνω ή πρέπει να τεντώσουμε μια τυρολέζικη. Εάν χάσουμε τον καταβατήρα μας, με την βοήθεια της μισής ψαλιδιάς κατεβαίνουμε άνετα και με ασφάλεια. Το τελείωμα (ασφάλιση) του κόμπου είναι μουλαρόκομπος.

Καντηλίτσα (για αυτασφάλιση)

Η καντηλίτσα πέρα από τα μειονεκτήματα της (βλέπε πιο πάνω) έχει το μοναδικό (και ιδιαίτερο) χαρακτηριστικό πως γίνεται και με το ένα χέρι γύρω από το σώμα μας. Το γεγονός αυτό την καθιστά μοναδικό κόμπο σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις που χρειάζετε να ασφαλιστούμε π.χ. σε σκοινί που μας έχουν ρίξει από ψηλά και έχουμε μόνο το ένα χέρι ελεύθερο.

Αλουέτ

Χρησιμοποιείται για να τοποθετήσουμε έναν ιμάντα ή ένα σκοινί σε μια φυσική αγκύρωση. Παρότι μειώνει (λίγο) τις αντοχές του σκοινιού ή του ιμάντα τον χρησιμοποιούμε γιατί σφίγγει σαν θηλιά την φυσική αγκύρωση, οπότε δεν γλιστράει. Βρίσκει εφαρμογές και στο υπερ-ελαφρύ αρμάτωμα.

Κόμπος του Remy και ο Κόμπος της καρδιάς

Πρόκειται για δύο "κόμπους" με την πολύ ευρεία έννοια του όρου (περισσότερο τεχνικές είναι παρά κόμποι) οι οποίοι ως κόμποι κατατάσσονται στους "αυτοσφιγγόμενους". Ο μεν κόμπος του (κανονικά "των") Remy είναι στην ουσία μια μισή ψαλιδιά πάνω σε ένα κρίκο (από το οποίο κρέμεται π.χ. ο σπηλαιολόγος) με ένα δεύτερο κρίκο να διέρχεται "μέσα" από την ψαλιδιά στο σημείο εξόδου του σκοινιού από τον κόμπο...

Ο κόμπος της καρδίας γίνεται πολύ πιο απλά, έχουμε δύο κρίκους (από τους οποίους κρέμεται π.χ. ο σπηλαιολόγος) περνάμε το σκοινί μέσα από τους δύο κρίκους και συνεχίζοντας το περνάμε μέσα από τον δεύτερο κρίκο μόνο. Έτσι το σκοινί βγαίνει ανάμεσα από τα δύο καραμπίνερ.

Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο κόμπων είναι ότι λειτουργούν όπως τα φρένα (στήθους, χειρός, κτλ) κατά την ανάβαση. Αν και λιγότερο διαδεδομένος ο κόμπος του Remy υπερτερεί κατά πολύ του κόμπου της καρδιάς, κι αυτό γιατί:

1. Ο κόμπος του Remy, αφαιρώντας (ενώ ανεβαίνουμε) τον "δεύτερο" κρίκο, μετατρέπεται σε μια "μισή ψαλιδία" η οποία μας επιτρέπει να "κατέβουμε" (δηλ. επιτρέπει την αλλαγή κατεύθυνσης)
2. Αντίθετα ο κόμπος της καρδιάς όχι μόνο δεν μπορεί να το κάνει αυτό αλλά αντίθετα εάν σφίξει πολύ για κάποιον λόγο, μπορεί να μας εγκλωβίσει στο σκοινί σε βαθμό που να μην μπορούμε να απεμπλακούμε (παρά ίσως με κόψιμο του σκοινιού).

Για τον λόγο αυτόν η Γαλλική Ομοσπονδία Σπηλαιολογίας απαιτεί οι Initiateur να αποδείξουν ότι γνωρίζουν την χρήση του (του κόμπου του Remy) τόσο κατά την ανάβαση όσο και κατά την κατάβαση. Αναφέρθηκε από Γάλλους εκπαιδευτές ότι η ονομασία του κόμπου και η επινόηση του έχει γίνει από τους Γάλλους αδελφούς αναρριχητές Remy, εξ' ου και το όνομα του. (Προφορική πηγή από εκπαιδευτές, Σχολείο Initiateur, EFS/FFS, Ιούλιος 1997, Γαλλία)

Εναλλακτικά και σε περίπτωση εξαιρετικής απελπισίας στην οποία δεν έχουμε αρκετά καραμπίνερ για να κάνουμε "Καρδία" ή "Remy" τότε μπορούμε να δοκιμάσουμε και τη χρήση του φρένου σε ένα καραμπίνερ. Ο κόμπος αυτός γίνεται τυλίγοντας το σκοινί που "έρχεται" από την δεσιά γύρω από τον κρίκο (από αριστερά, πάνω και μέσα από την πόρτα του κρίκου) έτσι ώστε το σκοινί που έρχεται από την δεσιά να στραγγαλίζει το σκοινί. Ο "κόμπος" αυτός θέλει ιδιαίτερη προσοχή κατά τη χρήση και εννοείται ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι η μοναδική μας ασφάλεια.

Μουλαρόκομπος

Εάν χρειάζεται -και μονάχα για το τελείωμα (ασφάλιση) του κόμπου- τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό μουλαρόκομπο. Μειονεκτήματα του είναι ότι λύνει εύκολα και η αντοχή του είναι πολύ μικρή, γι'αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται με επιφύλαξη, ακόμη και για την χρήση την οποία προτείνουμε, εδώ. Αντί αυτού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο ψαρόκομπος (μονός) όμως ο τελευταίος καταναλώνει περισσότερο σκοινί.

Θηλιά μυτικιού

H "θηλιά μυτικού" ή slipknot (κόμπος που ...γλιστράει) είναι ιδανικός κόμπος για να σφίγγουμε ιμάντες ή κορδονέτα σε μικρά φυσικά δεσίματα (π.χ. μυτίκια) ή τεχνητά (σε περίπτωση ανάγκης - π.χ. έλλειψη πλακέτας) μπορούμε να σφίξουμε τον ιμάντα ακόμη και απευθείας πάνω στη βίδα του σπιτ ή στο βιομηχανικό βύσμα.

Υπάρχουν κι άλλοι κόμποι για "προχωρημένους" που θα εξετάσουμε αργότερα.

Δείτε ζωντανά (με animation) πως να φτιάχνετε τους πιο πάνω κόμπους

Ψαλιδιά

• Μια ζωντανή παρουσίαση της ψαλιδιάς εδώ.
• Μια ζωντανή παρουσίαση της μισής ψαλιδιάς μαζί με την ασφάλιση της (μουλαρόκομπος) εδώ

Καντηλίτσα

• Ζωντανή παρουσίαση της καντηλίτσας εδώ
• Με ένα χέρι, κάντε κλικ εδώ
• Διπλή καντηλίτσα: εδώ
• Ζωντανή παρουσίαση του αλουέτ εδώ

Αυτοσφιγγόμενοι κόμποι

• "Μασάρ" εδώ
• Μια παρουσίαση του κόμπου της καρδιάς εδώ
• "Θηλιά μυτικιού" εδώ και εδώ
• Διάφοροι: εδώ

Βιβλιογραφία

Σημειώσεις

(1) ΠΡΟΣΟΧΗ: "Κόμποι για προχωρημένους" δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι αυτοί οι κόμποι είναι καλύτεροι από τους άλλους. Απλά είναι πιο εξειδικευμένοι ή όπως η καντηλίτσα πρέπει να χρησιμοποιούνται μονάχα από έμπειρα άτομα και πάντα με πολύ προσοχή.