Difference between revisions of "Clothing"

Το παρόν κεφάλαιο (Clothing) έχει ελεγχθεί από τους συγγραφείς και θεωρείται ολοκληρωμένo. Συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση 0.81 Μάϊος 2007 του "Ανοικτό Σπηλαιολογικό Εγχειρίδιο".

Εξώφυλλο, οπισθόφυλλο και λοιπά - Πρόλογος - Εισαγωγή - Ατομικός σπηλαιολογικός εξοπλισμός - Ένδυση - υπόδηση - φωτισμός κλπ - Υλικά ανάβασης - κατάβασης - Σκοινί - Γενικής φύσεως - Υλικά Αρματώματος - Kόμποι - ...κι άλλοι κόμποι (πιο εξειδικευμένοι) - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Γενικά - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Κατάβαση - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Ανάβαση - Τεχνικές αυτοδιάσωσης για μικρές ομάδες - Κίνδυνοι κατά την κατάβαση / ανάβαση με Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Αρμάτωμα - Βασικές αρχές - Αρμάτωμα - Για προχωρημένους - Ελαφρύ αρμάτωμα (light rigging) Η αναρρίχηση στην σπηλαιολογία - Ελεύθερη αναρρίχηση - Τεχνητή αναρρίχηση - Εξορμήσεις του Σαββατοκύριακου - Μεγάλες αποστολές - Ατυχήματα στην σπηλαιολογία - Πρώτες Βοήθειες - Θερμό σημείο - Σπηλαιοδιάσωση - Χαρτογράφηση - Γεωλογία και Σπηλαιογέννεση - Βιοσπηλαιολογία - Καταστροφές - προστασία των σπηλαίων - Πού μπορώ να κάνω σεμινάρια; - Μερικά σπήλαια για πρακτική - Συκιά - Μονή Αστερίου - Του Προφήτη Ηλία - Σαλίγκαρος - Γερμανικό - Παρεξήγηση - Πύργος Υμητού - Βιβλιογραφία - Τα σπήλαια σε όλες τις γλώσσες - Διεθνές Λεξικό Σπηλαιολογικής Ορολογίας - Nομικό πλαίσιο

Ένδυση - υπόδυση - φωτισμός κλπ

Όπως ήδη περιγράψαμε στην εισαγωγή, η κίνηση ακόμη και σε ένα οριζόντιο σπήλαιο, απαιτεί την ύπαρξη εξειδικευμένου εξοπλισμού. Αυτό είναι προϋπόθεση ασφάλειας, άνεσης και αποτελεσματικότητας σε οποιοδήποτε σπήλαιο, από το πιο "απλό" έως το πλέον "τεχνικό". Το γεγονός του ότι κάποια από τα υλικά που ακολουθούν συνδέονται άμεσα και προφανέστατα με την ασφάλεια του σπηλαιολόγου π.χ. το σπηλαιολογικό κράνος, δεν σημαίνει ότι τα υπόλοιπα υλικά θα πρέπει να επιλεχθούν με λιγότερη φροντίδα και προσοχή. Για παράδειγμα, ο σωστός ρουχισμός συμβάλει στην ασφάλεια του σπηλαιολόγου όχι άμεσα (όπως το κράνος) αλλά έμμεσα, με την αύξηση της άνεσης και τον περιορισμό των απωλειών θερμότητας σε κάθε τύπο σπηλαίου.

Σπηλαιολογικό Κράνος

Το σπηλαιολογικό κράνος είναι το πλέον απαραίτητο σπηλαιολογικό υλικό. Αποτελείται από ένα προστατευτικό κέλυφος από πλαστικό συνήθως υλικό ή ανθρακονήματα το οποίο εφαρμόζει στο κεφάλι με ειδικούς άνετους ιμάντες χωρίς να εμποδίζει τον σωστό αερισμό. Χρησιμοποιείται τόσο σε οριζόντια όσο και σε κατακόρυφα σπήλαια. Πάνω σε αυτό προσαρμόζονται τα φωτιστικά, ενώ χρησιμεύει και σαν "αποθήκη υλικών έκτακτης ανάγκης" καθώς μέσα εκεί τοποθετείται η αλουμινοκουβέρτα (για την αντιμετώπιση της υποθερμίας), κορδονέτα ή ιμάντες (χρήσιμα π.χ. σε περίπτωση απώλειας φρένων) κ.α. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά η τοποθέτηση, μέσα στο κράνος, υλικών που μπορεί να μας τραυματίσουν!

Κύρια χρήση του κράνους είναι το να προστατεύει το κεφάλι μας από χτυπήματα στην οροφή ή στα τοιχώματα και φυσικά από πέτρες, χώματα, βίδες (!!!) και άλλα υλικά που ...πέφτουν από ψηλά και απειλούν την σωματική ακεραιότητα ή ακόμη και την ζωή του σπηλαιολόγου. Το κράνος πρέπει να παραμένει καθ' όλη την διάρκεια παραμονής μας στο σπήλαιο, σωστά τοποθετημένο και κουμπωμένο στο κεφάλι μας. Μοναδική περίπτωση στην οποία επιτρέπεται η αφαίρεσή του είναι αυτή, στην οποία αναπαυόμαστε και είμαστε απολύτως βέβαιοι για την ασφάλεια της θέσης μας. Σε περιπτώσεις εισόδου σε κάθετα στενώματα επιβάλλεται η απασφάλισή του ώστε να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο πνιγμού (αν και τα πιστοποιημένα - όπως αναλύουμε παρακάτω - κράνη απασφαλίζονται αυτόματα πέραν μιας ορισμένης φόρτισης). Επίσης και σε οριζόντια στενώματα, για λόγους καθαρά διευκόλυνσής μας, μπορούμε να αφαιρέσουμε το κράνος διακινδυνεύοντας όμως, οδυνηρές επαφές με τα τοιχώματα...

Διακρίνονται σε δύο είδη:

1. Τα ορειβατικά / σπηλαιολογικά. Πρόκειται για πιστοποιημένα υλικά από την UIAA και όλα φέρουν πιστοποίηση CE. Tα πλεονεκτήματα τους είναι πολλά: είναι ελαφριά, σταθερά, βολικά και ιδιαίτερα ανθεκτικά. Οι τιμές τους είναι από ιδιαίτερα προσιτές έως πολύ υψηλές ανάλογα με τις προδιαγραφές και την κατασκευάστρια εταιρεία. Είναι τα ιδανικά υλικά για κάθε μορφής σπήλαιο οριζόντιο ή κατακόρυφο.
2. Τα εργατικά: Μπορεί να φέρουν πιστοποίηση CE (μπορεί όμως και όχι) αλλά σίγουρα δεν φέρουν πιστοποίηση UIAA. Έχουν πολλά μειονεκτήματα σε σχέση με τα ορειβατικά/σπηλαιολογικά, όπως π.χ. είναι βαρύτερα, όχι τόσο σταθερά και βολικά και λιγότερο ανθεκτικά. Πλεονέκτημα τους το ότι είναι πολύ φθηνά. Ενδείκνυνται μόνο για οριζόντια σπήλαια.

Και για τους δύο πιο πάνω τύπους ισχύουν τα εξής:

1. Σε κάθε περίπτωση που προσαρμόσουμε μόνοι μας σταθερά φωτιστικά στο κράνος, πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στις βίδες ώστε η κατεύθυνση τοποθέτησής τους να είναι από μέσα προς τα έξω.
2. Τα κράνη, όπως όλα τα συνθετικά υλικά, έχουν ημερομηνία λήξεως. Ενημερωθείτε από τον προμηθευτή/κατασκευαστή ανά περίπτωση για την ημερομηνία αυτήν και πάψτε να το χρησιμοποιείτε μετά την ημερομηνία αυτή.
3. Σε περιπτώσεις μεγάλης φθοράς στο κέλυφος ή σε περίπτωση ισχυρού shock τα κράνη θα πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά και εάν διαπιστωθεί βλάβη να γίνεται άμεση αντικατάστασή τους.

Τα κράνη πιστοποιούνται με βάση το πρότυπο EN-12492 (UIAA-106) το οποίο συνοπτικά προβλέπει ότι το κράνος πρέπει να αντέχει τουλάχιστον 1) σε χτύπημα αντικειμένου με βάρος 5 κιλά το οποίο προσκρούει από απόσταση 2m κάθετα στο πάνω τμήμα του κράνους, 2) σε χτύπημα αντικειμένου με βάρος 5 κιλά το οποίο προσκρούει από απόσταση 50 εκατοστών υπό γωνία σε πλαϊνό τμήμα του κράνους καθώς και 3) αντοχή σε αιχμηρό αντικείμενο βάρους 1.5 κιλών από απόσταση ενός μέτρου (1 m)

Φωτιστικά

O φωτισμός πρέπει πάντοτε να προέρχεται από δύο τουλάχιστον ανεξάρτητες πηγές φωτός. Είναι το ίδιο σημαντικός με το κράνος και το ίδιο αναπόσπαστα συνδεδεμένος με την σπηλαιολογική πρακτική. Εξάλλου, στην σκοτεινή ζώνη των σπηλαίων (στην οποία εισερχόμαστε μόλις απομακρυνθούμε από το φως της εισόδου) κυριαρχεί το απόλυτο σκοτάδι 24 ώρες το 24ωρο. Εκεί το φωτιστικό είναι απαραίτητο για την επιβίωση αλλά και για να μπορέσουμε να απολαύσουμε την εξερεύνηση. Γι' αυτό θα πρέπει να είναι αξιόπιστο, να συνοδεύεται από εφεδρικά αναλώσιμα (π.χ. εάν πρόκειται για φωτιστικό LED να συνοδεύεται από ανταλλακτικές μπαταρίες) ή ακόμη και ανταλλακτικά. Συνήθως έχουμε μία κύρια πηγή φωτισμού και μια εφεδρική (δευτερεύουσα). Μέχρι πρότινος, κύρια πηγή φωτισμού ήταν το φωτιστικό ασετυλίνης με δευτερεύουσα πηγή κάποιο ηλεκτρικό φωτιστικό (φακός με μπαταρίες). Το φωτιστικό ασετιλίνης είναι πολύ απλό στην κατασκευή και μπορεί να επισκευαστεί εντός και εκτός σπηλαίου ενώ λειτουργεί και σαν πηγή παραγωγής θερμότητας. Παράγει μεγάλη ποσότητα φωτός και έχει αρκετά μεγάλη αυτονομία (ανάλογα με την ποσότητα της "πέτρας"). Από την άλλη πλευρά, η τεχνολογία των LED εξελίσσεται συνεχώς και έχει ήδη σήμερα σε μεγάλο βαθμό αντικαταστήσει ακόμη και τα φωτιστικά ασετυλίνης (σε ρόλο κύριας πηγής) μιας και τα φωτιστικά αυτού του τύπου έχουν σαφή πλεονεκτήματα όπως το μειωμένο βάρος, η φιλικότητα προς το περιβάλλον του σπηλαίου (καθότι δεν ρυπαίνουν), η εξαιρετικά μεγάλη αυτονομία και άλλα.

Ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά κράνη με δύο φωτιστικά (ασετιλίνης και μπαταρίας) είναι το μοντέλο Explorer της PETZL. Το Explorer είναι ίσως το πιο δημοφιλές σπηλαιολογικό κράνος της εποχής του. Πρόκειται για το κράνος ECRIN ROC (το οποίο παρουσιάστηκε από την PETZL το 1992) - επαναστατικό στην εποχή του λόγω των πολλαπλών του ρυθμίσεων με την προσθήκη του "μπεκ" ασετιλίνης ACETO (με την επίσης πρωτοποριακή δυνατότητα εύκολης απόσπασης από το κράνος) και του ιδιαίτερα επιτυχημένου φακού της PETZL, το DUO. To σύνολο αυτό ήταν αποκλειστικά για σπηλαιολογική χρήση (γι' αυτό και ονομάστηκε EXPLORER δηλ. Εξερευνητής) και επωλείτο προ-συναρμολογημένο. Ο φακός DUO είχε δύο φωτιστικά μπαταρίας (ένα αλογόνου για στενή και μακριά δέσμη φωτός) και σε νεότερες εκδόσεις του μια σειρά από φωτιστικά LED για φωτισμό κοντά στον σπηλαιολόγο. Η κριτική που είχε ασκηθεί στο εξαιρετικό κατά τα άλλα αυτόν συνδυασμό ήταν η αξιοπιστία του φακού DUO ο οποίος κάτω από ορισμένες συνθήκες και ειδικά με την πάροδο του χρόνου έχανε την αδιαβροχοποίηση του. Σήμερα Το EXPLORER δείχνει σαν να αποσύρεται σταδιακά (αν και παράγεται ακόμη) και να αντικαθίσταται κράνη τύπου SPELIOS - νέου τύπου με ενσωματωμένο υβριδικό φωτιστικό. Σύμφωνα με την τάση της εποχής, το SPELIOS δεν διαθέτει φωτιστικό ασετιλίνης. Η μόνη πηγή φωτισμού του είναι ο τελευταίας γενιάς ("υβριδικός") φακός PETZL DUO.

Ι. Φωτιστικά μπαταρίας.

Τα φωτιστικά αυτά λειτουργούν όπως οι κοινοί φακοί, με μπαταρίες (ηλεκτρικές στήλες) και συνήθως προσαρμόζονται στο κράνος του σπηλαιολόγου. Σε σχέση με την ασετιλίνη έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι αδιάβροχοι, γεγονός που τους επιτρέπει να λειτουργούν σε συνθήκες με πολλά νερά π.χ. καταρράκτες. Σαφέστατα σήμερα στην κατηγορία αυτήν κυριαρχούν τα φωτιστικά τύπου LED τα οποία εξελίσσονται διαρκώς. Νέοι τύποι με μεγαλύτερη φωτεινότητα και μικρότερη κατανάλωση εμφανίζονται κάθε χρόνο. Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε εδώ και τις δύο υποκατηγορίες: 1. LED και 2.Πυρακτώσεως (αν και σαφώς τα δεύτερα τείνουν να εκλείψουν)

1. LED. Μια ειδική κατηγορία είναι οι φακοί LED που έχουν αυτονομία που ποικίλει από 150 μέχρι και 300 ώρες! Δεν φωτίζουν καλά μακριά σε δέσμη, φωτίζουν όμως αρκετά καλά κοντά. Πλην της ανάγκης για πολλές μπαταρίες, έχουν τα ίδια μειονεκτήματα με τα φωτιστικά που διαθέτουν λαμπτήρες πυρακτώσεως.

Το πλεονέκτημα των LED σε σχέση με τους φακούς πυρακτώσεως είναι ότι ο λαμπτήρας στους δεύτερους, επειδή θερμαίνεται, καταναλώνει το 90% της ενέργειας για πυράκτωση και μόνο με το 10% της ενέργειας παράγεται φως. Αντίθετα, τα LED χρησιμοποιούν περίπου το 90% της ενέργειας για φωτισμό.

Υπάρχουν και φακοί που συνδυάζουν τα LED's με λαμπτήρες πυρακτώσεως. Σίγουρα το μέλλον είναι στα LED, τουλάχιστον σε σπήλαια που δεν απαιτούν ασετυλίνη (ολιγόωρες επισκέψεις, υψηλές θερμοκρασίες κλπ). Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας μεγάλος αριθμός σπηλαιολόγων σήμερα έχει αποκλειστικά πηγές φωτός LED και καθόλου ασετυλίνη, ενώ στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά σχέδια για ιδιοκατασκευές με πολύ περισσότερο φως από τα LED του εμπορίου (με περισσότερα φωτιστικά στοιχεία).

2. Πυρακτώσεως.

• Πλεονεκτήματα: ελαφριά, αδιάβροχα σε υδατοπτώσεις (καταρράκτες) αλλά ακόμη και σε μικρά βάθη (έως δύο μέτρα) - τουλάχιστον τα πιστοποιημένα για σπηλαιολογία. Φωτίζουν πολύ καλά ως δέσμη σε σχετικά μακρινές έως πολύ μακρινές αποστάσεις (π.χ. το αλογόνου του DUO της PETZL). Είναι "καθαρά" σε σχέση με την ασετυλίνη.
  
• Μειονεκτήματα: Έχουν ανάγκη για πολλές μπαταρίες σε μεγάλα σπήλαια καθώς τις καταναλώνουν πολύ σύντομα. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν είναι και τόσο φιλικά προς το περιβάλλον, ειδικά εαν τα συγκρίνουμε με τα LED. Απαραίτητο το δεύτερο ή και τρίτο φωτιστικό μπαταρίας. Δεν μπορείς να κατασκευάσεις HOT POINT (ζεστό σημείο).
  

ΙΙ. Φωτιστικά ασετιλίνης.

Το φωτιστικό ασετιλίνης αποτελείται από την φιάλη, τον σωλήνα και το ακροφύσιο (μπεκ) με τον καθρέπτη. Η φωτιστική του πηγή είναι μια φλόγα που παράγεται από την καύση αερίου. Πώς όμως παράγεται αυτό το αέριο και πώς λειτουργεί η ασετιλίνη? Λοιπόν, γεμίζουμε το κάτω μέρος της φιάλης με πέτρες ασετιλίνης που προμηθευόμαστε από το εμπόριο (σιδεράδικα) - συνήθως 500 gr - και το επάνω τμήμα της με νερό. Κλείνουμε καλά το κάτω μέρος και το πώμα του δοχείου. Ανοίγουμε μια μικρή "κάνουλα" και περιμένουμε λίγο να κατέβει νερό στον χώρο που βρίσκεται η πέτρα. Η επαφή του νερού με τις πέτρες ασετιλίνης απελευθερώνει ένα εύφλεκτο αέριο (και παράγει θερμότητα) το οποίο μέσα από μια μοναδική έξοδο οδηγείται στο beck που είναι τοποθετημένο στο κράνος. Εκεί το αέριο αναφλέγεται από σπινθήρα που δημιουργείται με την χρήση πιεζοηλεκτρικού διακόπτη. Στην συνέχεια η φλόγα θα συνεχίσει να καιει, παράγοντας πολύ δυνατό και θερμό φως μέχρι ή να τελειώσει το νερό ή να καταναλωθεί η πέτρα. Συνήθως ανάλογα με την χρήση και την παροχή του beck τα 500 gr αρκούν για 8 εώς 12 ώρες λειτουργίας. Κατά την διάρκεια της λειτουργίας της η ασετιλίνη μπορεί να χρειαστεί καθάρισμα της πέτρας ή ξεβούλωμα του μπεκ (π.χ. σε περίπτωση ατελούς καύσης).

Πλεονεκτήματα:

• Οικονομική στην χρήση.
• Ανθεκτικό.
• Φωτίζει άριστα και με πολύ μεγάλο εύρος (>180 μοίρες) σε μικρές / μεσαίες αποστάσεις.
• Παράγει θερμότητα (η αντίδραση είναι εξώθερμη) όποτε μπορούμε να ζεσταθούμε και να κατασκευάσουμε ένα "ζεστό σημείο".

Μειονεκτήματα:

• Όχι ιδιαίτερα ελαφρύ ειδικά εάν συμπεριλάβουμε και το βάρος από τις πέτρες
• Συχνά ατελής καύση.
• Γενικά, "δεν της αρέσει" το νερό π.χ. σβήνει σε σπήλαια με καταρράκτες.
• Εάν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά μπορεί να ρυπάνει το σπήλαιο (υπολείμματα της καύσης)
• Γίνεται ανθυγιεινό σε σπήλαια με μικρούς χώρους ή/και κακό αερισμό.
• Κίνδυνοι για εγκαύματα και εκρήξεις.
• Ανάγκη για στεγανά δοχεία στα οποία θα μεταφέρουμε τις πέτρες ασετιλίνης με τις οποίες θα ξαναγεμίσουμε την «φιάλη» (δοχείο).
• Ανάγκη να μεταφέρονται τα υπολείμματα της καύσης έξω από την σπηλιά.
• Σαν υλικό είναι σχετικά ακριβό στην απόκτηση του.

Ένδυση

Το σπηλαιολογικό ντύσιμο οφείλει να μας προστατεύει από την υποθερμία (να μας κρατάει δηλαδή στεγνούς και ζεστούς), από την επαφή με τα κρύα τοιχώματα, από γδαρσίματα και αμυχές καθώς σερνόμαστε σε στενά περάσματα ή τριβόμαστε στα τοιχώματα του σπηλαίου. Η επιλογή του πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά αναλογα με την φύση της αποστολής.

Ι. (Θερμο)Εσώρουχα

Για ζεστά σπήλαια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε απλά βαμβακερά εσώρουχα. Όμως για κρύα σπήλαια και ειδικά εάν προβλέπεται μακροχρόνια διαμονή, χρησιμοποιούμε ολόσωμα ισοθερμικά εσώρουχα (κατασκευασμένα δηλαδή από υδρόφοβο συνθετικό ύφασμα το οποίο απομακρύνει την υγρασία από το σώμα μας, συνήθως βασισμένο στον πολυεστέρα). Σε ορισμένα σπήλαια είναι απαραίτητη ακόμη και η "μπαλακλάβα" ώστε να καλύπτουμε σωστά το κεφάλι και να μην έχουμε απώλειες θερμότητας. Γενικά πρέπει να προτιμάμε την ολόσωμη (σπηλαιολογική) φόρμα (ισοθερμική) που κατασκευάζεται από συνθετικά υλικά (FLEECE) ή πολύ καλής ποιότητας μάλλινα υφάσματα, αφού ακόμη και βρεγμένα διατηρούν μέρος των μονωτικών τους ιδιοτήτων. Φυσικά για σπήλαια με υπόγεια νερά, λίμνες, καταρράκτες κτλ που δεν μπορούμε να παρακάμψουμε αλλά η διέλευση από αυτά είναι υποχρεωτική, απαραίτητο κομμάτι της ένδυσης μας η καταδυτική φόρμα (NEOPRENE) ή ο συνδυασμός ισοθερμικής φόρμας και pontoniere (το pontoniere είναι υλικό κατασκευασμένο από LATEX είναι στεγανό και το φοράμε πάνω από τα θερμοεσώρουχα. Πρόκειται ουσιαστικά για μια στεγανή εργατική "φόρμα" σαν αυτή που φορούν οι ψαράδες στα ποτάμια). To LATEX φυσικά δεν αναπνέει οπότε ο ιδρώτας από τον σπηλαιολόγο θα παγιδευτεί μέσα από το pontoniere.

ΙΙ. Σπηλαιολογική φόρμα

Για ζεστά σπήλαια η απλή βαμβακερή εργατική φόρμα είναι υπεραρκετή, πολύ φθηνή στην απόκτηση και συνήθως πολύ άνετη. Για τα άλλα υπάρχουν οι εξειδικευμένες σπηλαιολογικές φόρμες που και αυτές χωρίζονται σε ημιαδιάβροχες (από cordura με ή χωρίς μεμβράνη) που δεν παγιδεύουν τον ιδρώτα και τις φόρμες από PVC που ναι μεν είναι αδιάβροχες αλλά παγιδεύουν τον ιδρώτα, εμποδίζοντας την φυσική διαπνοή. Και οι μεν και οι δε είναι εξαιρετικά ανθεκτικές (σε σχέση φυσικά με τις βαμβακερές). Για τα περισσότερα ελληνικά σπήλαια μια βαμβακερή φόρμα είναι η πλέον κατάλληλη. Για το 99% μια ημιαδιάβροχη είναι ό,τι καλύτερο. Σε μεγάλα όμως σπήλαια και ειδικά όσα έχουν πολλά νερά (σ.σ.τα νερά είναι ο κανόνας σε βάθος μεγαλύτερο από -500μ) η PVC φόρμα επιβάλλεται. Ειδικά εάν το σπήλαιο έχει στενά περάσματα, η PVC είναι πολύ ανθεκτική και επιπλέον, λόγω του υλικού κατασκευής, γλιστράει πιο εύκολα διευκολύνοντας την κίνηση. Μεγάλο μειονέκτημα της PVC, πέρα από το θέμα της διαπνοής που προαναφέρθηκε, είναι το βάρος της και το ότι δυσκολεύει την κίνηση του σώματος ειδικά όταν βρισκόμαστε πάνω στα σκοινιά. Τα τελευταία χρόνια έχουν κατασκευασθεί κάποιες φόρμες με επένδυση μεμβράνης από GoreTex, το οποίο θεωρητικά διαπνέει καλύτερα και είναι 100% αδιάβροχο. Στην πράξη δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό κι έτσι δεν το συνιστούμε ακόμη (όχι τουλάχιστον για μεγάλα σπήλαια). Συν τοις άλλοις στις αντίξοες συνθήκες του σπηλαίου η (πανάκριβη) μεμβράνη πολύ γρήγορα καταστρέφεται. Χρυσός κανόνας στην επιλογή οποιασδήποτε φόρμας είναι το ιδανικό μέγεθος: δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ στενή διότι εμποδίζονται σημαντικά οι κινήσεις μας, ούτε πολύ μεγάλη γιατί κινδυνεύει να σκιστεί ή να μπλεχτεί. Επίσης οι φόρμες που δεν έχουν το κατάλληλο μέγεθος φθείρονται πολύ πιο γρήγορα. Τέλος σε καμιά περίπτωση από τη φόρμα μας δεν πρέπει να περισσεύουν λουριά, κορδόνια, τσέπες που μπλέκουν σε βράχια/σταλαγμιτικά/εργαλεία προώθησης κ.τ.λ.

ΙΙΙ. Κάλτσες

Μάλλινες ή συνθετικές από καλά ορειβατικά καταστήματα που να προστατεύουν τα πόδια από το κρύο. Συχνά δύο ζευγάρια κάλτσες είναι καλύτερες από ένα αφού σταθεροποιείται καλύτερα το πόδι μας μέσα στη γαλότσα. Για σπήλαια με πολλά νερά όπου περιμένουμε ότι θα βραχούν οπωσδήποτε τα πόδια μας, τότε τα καλτσάκια NEOPRENE είναι μια καλή λύση. Κάποιοι σπηλαιολόγοι τα χρησιμοποιούν ανεξαρτήτως σπηλαίου αφού μέσα από τη γαλότσα ο ιδρώτας που εκκρίνεται μουσκεύει κάθε άλλο είδος υφάσματος, ενώ από την άλλη βελτιώνουν την αίσθηση άνεσης στο περπάτημα.

ΙV. Γάντια

Άλλοι τα μισούν, άλλοι δεν μπορούν χωρίς αυτά. Υπάρχουν φτηνά βαμβακερά, αθλητικά χωρίς δάκτυλα, δερμάτινα εργατικά ή εξειδικευμένα αδιάβροχα σπηλαιολογικά! Όλα όμως θυσιάζουν στον βωμό της προστασίας των χεριών από κοψίματα, χτυπήματα, νερά, κρύο κτλ την αφή, το κράτημα και την ευκαμψία των δακτύλων. Γενικά αναλόγως με το σπήλαιο επιλέγουμε το είδος γαντιού που θα χρησιμοποιήσουμε (αν επιλέξουμε να χρησιμοποιήσουμε). Μας αρέσουν ή όχι τα γάντια όμως πρέπει να χρησιμοποιούνται σε μεγάλες παραμονές ή/και σε κρύα σπήλαια ή τουλάχιστον να είναι διαθέσιμα!

Προστατευτικός εξοπλισμός

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, η σπηλαιολογία είναι μια δραστηριότητα που ασκείται με ολόκληρο το σώμα μας... Θα συρθούμε, θα ταλαιπωρηθούμε στα στενώματα, θα χρησιμοποιήσουμε γόνατα και αγκώνες για προώθηση και στήριξη. Αυτό σημαίνει μεγάλη ταλαιπωρία για τις κλειδώσεις μας. Για την προστασία τους χρησιμοποιούμε επιγονατίδες και επιαγκωνίδες. Υπάρχουν σε διάφορα είδη: αθλητικές (που είναι άνετες και δεν μας περιορίζουν στην κίνηση αλλά δεν μας προστατεύουν και τόσο πολύ, ενώ αν βραχούν θα αργήσουν να στεγνώσουν), neoprene (άνετες, δεν μας περιορίζουν στην κίνηση, στεγνώνουν γρήγορα, αλλά είναι ευαίσθητες), εργατικές - για ανθρώπους που εργάζονται γονατιστοί - ή για τους εραστές των skateboards (μας προσφέρουν ιδανική προστασία αλλά μας περιορίζουν στην κίνηση, είναι δύσχρηστες, δεν στεγνώνουν γρήγορα). Γενικά: διαλέγουμε ανάλογα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Οι επιαγκωνίδες επιλέγονται με τις ίδιες προϋποθέσεις, με την υποσημείωση ότι οι περισσότεροι σπηλαιολόγοι δεν τις χρησιμοποιούν.

Υπόδηση

Για τα ξερά σπήλαια ορειβατικά ή αθλητικά trekking (όσο το δυνατόν πρόχειρα) με καλή σόλα για καλά κρατήματα. Για τα σπήλαια με νερά ή λάσπες τρακτερωτή γαλότσα από καουτσούκ (όχι πλαστική – γλιστράει!) χωρίς καμιά επένδυση.

Ατομικό φαρμακείο

Ο κάθε σπηλαιολόγος ή ομάδα σπηλαιολόγων που δραστηριοποιείται ως σύνολο σε ένα σπήλαιο, πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίζει ένα μικρό ατύχημα κατά μόνας καθώς και την υποθερμία. Αυτό εξασφαλίζεται με ένα άρτια εξοπλισμένο φαρμακείο καθώς και τις απαραίτητες γνώσεις για τη ορθή χρήση του. Περισσότερες πληροφορίες για το θέμα αυτό εδώ [[1]]

Αλουμινοκουβέρτα

Από τα πλέον απαραίτητα τμήματα του ατομικού εξοπλισμού. Αποτελείται από φύλλο πλαστικού με επίστρωση αλουμινίου. Αντανακλά το 98% της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπει το ανθρώπινο σώμα, περιορίζοντας έτσι σημαντικά τις απώλειες θερμότητας. Την τοποθετούμε πάντα εσωτερικά στο κράνος μας ή τις γαλότσες μας και φροντίζουμε να την διατηρούμε σε καλή και στεγνή κατάσταση. Συνήθως όταν χρησιμοποιηθεί, έστω και για μία φορά, είναι αρκετά δύσκολο να την συσκευάσουμε ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί. Οι συγγραφείς συνιστούν θερμά να υπάρχει διαθέσιμη και δεύτερη ενισχυμένη αλουμινοκουβέρτα που τοποθετούμε στην πλάτη μας, μέσα από την σπηλαιολογική μας φόρμα.

Παράλληλα, εάν θέλουμε, μπορούμε να μεταφέρουμε στο ατομικό ή ομαδικό φαρμακείο μια ακόμη ενισχυμένη αλουμινοκουβέρτα που μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί πολλές φορές. Πληροφορίες για τη χρήση της αλουμινοκουβέρτας εδώ.

Εάν δεν έχουμε φωτιστικό ασετιλίνης, συμπληρωματικό υλικό (στο σπηλαιολογικό μας σάκο όμως) της αλουμινοκουβέρτας είναι τρία - τέσσερα κεράκια ρεσώ και ένας αναπτήρας που να φυλάσσεται σε στεγανό δοχείο (μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στεγανό δοχείο από δισκία φαρμάκων (π.χ. ασπιρίνες σε αναβράζοντα δισκία). Τα ρεσώ ακόμη κι αν βραχούν ανάβουν μόλις στεγνώσουν. Έτσι μπορούμε να τοποθετήσουμε ένα ρεσώ ή την ασετιλίνη κοντά στο σώμα μας και κάτω από την αλουμινοκουβέρτα ώστε να παραμείνουμε ζεστοί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε σε μεγάλο βαθμό να στεγνώσουμε και τα ρούχα μας.

Οι αλουμινοκουβέρτες και τα ρεσώ είναι υλικά μηδαμινής οικονομικής αξίας που σε περίπτωση ανάγκης σώζουν ζωές!!!

Ρολόι

Ένα από τα πιο σημαντικά - αν και υποτιμημένα - υλικά του εξοπλισμού μας είναι και το ρολόι. Μέσα στη σπηλιά ο μοναδικός ασφαλής τρόπος μέτρησης του χρόνου είναι το ρολόι. Με αυτό μπορούμε να αποφύγουμε περιττές καθυστερήσεις, να προβλέψουμε την έξοδο, να διαχειριστούμε τα εφόδια κλπ. Τα σύγχρονα ρολόγια είναι επίσης πραγματικά εργαλεία και στο βουνό (προσεγγίζοντας την είσοδο) αλλά και μέσα στην σπηλιά. Φέρουν αλτίμετρο ακριβείας ενός μέτρου (για να μετράμε το υψόμετρο εισόδου), πυξίδα, κλισίμετρα, μπορεί να φέρουν παλμογράφο και να καταγράφουν τα δεδομένα της κατάβασης μας με μεγάλη λεπτομέρεια. Επιστρέφοντας στο γραφείο μας μπορούμε να κατεβάσουμε τα δεδομένα αυτά και να τα επεξεργαστούμε μεσω PC. Έτσι έχουμε μια ακόμη πηγή πληροφόρησης π.χ. για το προφίλ της κατάβασης, για την χαρτογράφηση ή για λόγους καταγραφής της δράσης.

Yπόλοιπα υλικά

Τέλος, υπάρχουν και άλλα εξειδικευμένα σπηλαιολογικά υλικά όπως σάκοι εδώ, σκηνές, αιώρες, στόφες στερεού οινοπνεύματος, στεγανά δοχεία, πλαστικές λέμβοι (ατομικές) κλπ. τα οποία θα βρείτε εδώ.

Βιβιλιογραφία

• Η οδηγία EN-12492 (UIAA-106) για τα πιστοποιημένα κράνη